اخیراً شهرها یکی از موضوعات کلیدی مورد توجه محققان دانشگاهی ، سیاست گذاران ، و دولت ها بوده است . در بسیاری از کشورها بخش مهمی از منابع عمومی و فعالیت های تحقیقاتی و بازرگانی در حال حاضر مستقیما در زمینه ابداعات در این حوزه می باشد . به گونه ای که محققان معتقدند که شهرها نقش حیاتی را به عنوان موتور رشد اقتصاد و فرصت های اشتغال و مکان اصلی شکل گیری ارتباطات ، خلاقیت و نوآوری و مرکز خدمات بازی می کنند .
گزارش اخیر بانک جهانی نشان می دهد که بهبود افزایش رقابت بین شهرها می تواند به از بین رفتن فقر و ترویج رفاه برای همه شهروندان کره زمین کمک کند . کشورها با چالش های زیادی در زمینه رشد اقتصادی مواجهند و یکی از بهترین روش ها برای عبور از آن از طریق ابداعات بیشتر است. چالش های مختلف در سلامت ، امنیت ، انرژی ، محیط زیست ، نیازمند راه حل های ابداعی است . ایجاد پارک های علم و فناوری و شهرهای هوشمند در کشورها ابزار رایج برای تجدید حیات شهرها است .
شهرها موتور رشد اقتصاد هستند و برآوردهای وزارت مسکن و شهرسازی نشان می دهد که درصد جمعیت شهرنشینی ایران به بیش از ۷۳ درصد رسیده است. این در حالی است که میانگین جهانی شهرنشینی ۶۰ درصد گزارش گردیده است.
در حال حاضر افقی پیش روی شهرها قرار دارد که همواره آینده شهرنشینی و خدمات شهری را در نظر دارد. هیچ تعریف قابل قبول دانشگاهی از اینکه شهر آینده چیست وجود ندارد. شهر آینده برای افراد مختلف معنای مختلفی دارد. بنابرین فرضیه سازی برای شهر آینده از شهری به شهر دیگر و از کشوری به کشور دیگر بسته به میزان پیشرفت، منابع در دست رس و آرزوهای ساکنین آن شهر، متفاوت خواهد بود. به عنوان مثال در هندوستان تصورات ذهنی متفاوتی از یک شهر آینده نسبت به اروپا وجود دارد. لذا مبنای تصور از شهر آینده بر پایه خواست های اجتماعی و سطح پیشرفت شهری هر کشوری است.
در این میان شاید مساله اقتصاد و بهینه شدن نرخ تولید ناخالص، یکی از محوری ترین چالش های پیش روی شهرهای آینده باشد. کشف، تحلیل و رفع عدم توازن های اقتصادی و حرکت به سمت ایجاد شهرهای متعادل را می توان بزرگ ترین پازل از تصویر شهرهای آینده دانست.
با پذیرش این فرضیه می توان بیان داشت که نقش اقتصاد شهری و باز تعریف تمامی مفاهیم شهرهای آینده به محوریت فرهنگی- اقتصادی، نقشی منحصر به فرد و بی بدیل از مدیریت اقتصادی شهر های آینده خواهد ساخت. اگر بتوان مدیریت اقتصادی شهرهای آینده را بر مبنای رفع تعارضات و چالش های شهرهای موجود بنا نهاد آنگاه میتوان امیدوار بود که شهرهای آینده، شهرهای مبتنی بر فرهنگ غنی با ایفای نقش موثر دولت در رفع نابرابری های اقتصادی، کاهش سلسله مراتب اجتماعی و فرهنگی، توسعه مطلوب بازار، رونق بنگاه های منطقه ای و ملی، افزایش تولید ناخالص ملی و همچنین کاهش پیچیدگی های زیست شهری باشند و در نتیجه یکی از تعاریف مناسب با ساختارهای اجتماعی و اقتصادی کشور ما می تواند این باشد که شهر آینده، شهری فرهنگ بنیان با اقتصاد متعادل است.
امروزه شهرها، بخصوص شهرهای کمترتوسعه یافته، از مشکلات و آسیب های جدی در زمینه های اقتصادی، فرهنگی، سیاسی، بهداشتی و کالبدی رنج می برند. مسائل و آسیب های شهری به واسطه عدم تعادل بین امکانات شهری و جمعیت شهری بوجود آمده و بخاطر نسبت کم آن با توسعه و فقدان مدیریت نوین شهری، تشدید می یابند.
تعداد شهرها در جهان (بویژه در کشورهای در حـال توسـعه) روز به روز بیشتر می شود و شهرها بـه مرکـز مسـائل و مشـکلات و در عین حال فرصتهای گرانبها تبدیل می شوند. به نظر مـی رسـد چنـین تغییراتی در دهه های پیش روی قرن بیست و یکم ابعاد وسیعتری پیدا خواهد کرد.
امروزه در کنار زندگی شهری مشکلات فراوانی مانند کمبود مسکن، مشکلات اجتماعی،حاشیه نشینی،فقر و عدم تساوی،آلودگی صوتی،آلودگی هوا،کمبود امکانات تفریحی،مشکلات مدیریت شهری و … وجود دارد و با گسترش زندگی شهری این مشکلات نیز بزرگتر می شوند. از همـین رو، شناسـایی سـاز و کارهـای اثرگـذار، تحلیـل راهبردها، آینده پژوهی و ارائه برنامه های پایدارسازی توسعه شهری بـه ضرورتی اجتناب ناپذیر تبدیل میشود. لذا مهمترین موضوعی که همواره توجه مدیران شهری را به خود معطوف کرده است، یافتن راهکارهایی برای این مشکلات و افزایش رفاه اجتماعی است.
برای نیل به این مقصود نیازمند عزمی همگانی، جدی، هدفمند و مبتنی بر یافته های قطعی و تجربی و بدور از هرگونه تصویر سازی غیر واقع بینانه از ساختار شهرهای آینده هستیم. لذا جهت دستیابی به این مهم نیاز است تا زیر ساخت هایی در زمینه فناوریهای اطلاعات و ارتباطات (ICT) و گسترش تکنولوژی های مرتبط با اینترنت اشیاء(IOT) ، همگرایی استانداردهای اطلاعاتی(دادهای) ایجاد یا ارتقاء داده شود.
تحقیقات نشان می دهد که تا سال ۲۰۲۰ بیش از ۲۵ میلیارد وسیله مختلف در جهان از طریق خدمات مبتنی بر اینترنت اشیاء به اینترنت یا دیگر شبکه های اطلاع رسانی متصل خواهند شد. بنابراین در سال ۲۰۱۸ ماشین ها و سیستم های الکترونیکی می توانند از طریق اینترنت بدون نیاز به انسان ها و حتی بیشتر از آنها با یکدیگر در ارتباط باشند. در این میان قطعا دسترسی به این نوع فناوری می تواند گردش مالی خاص خود را هم به دنبال داشته و سودآوری ایجاد کند. بر اساس بررسی های موسسه IDC ارزش بازار محصولات و خدمات اینترنت اشیا تا سال ۲۰۱۷ به ۷٫۳ ترییون دلار می رسد. این در حالی است که بازار مذکور در سال ۲۰۱۲ تنها ۴٫۸ تریلیون دلار ارزش داشت. براساس تحقیقات انجام شده انتظار میرود ۴٫۹ میلیارد دستگاه مرتبط با هم در سال جاری مورد استفاده قرارگیرند و این رقم تا سال ۲۰۲۰ به ۲۵ میلیارد برسد .
در کنار مباحث مطرح شده یکی از مهمترین دستاوردهای شهر آینده می تواند اقدام و مدیریت صحیح و پایدار محیط زیست باشد تا بتواند منجر به حل معضلات زیست محیطی حال حاضر شود. در واقع یکی از مهمترین دستاوردهای شهر آینده میتواند مقابله و سازگاری با اثرات رو به فزونی تغییر اقلیم باشد به شکلی که آینده زندگی بشری را تضمین نماید.